A. Talha Yalta

Uyumlama Çerçevesi, yapay zeka politikaları, etik ve ekonomi kesişiminde iki haftada bir kaleme aldığım kısa yansımalar serisidir. Substack üzerinden yayımlanan bu yazılar, akıllı sistemler bizi şekillendirmeden önce bizim onları şekillendirmemiz için önemli risk ve fırsatları keşfediyor.

En güncel yazılara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Gretl nedir?

Gretl (Gnu Regression, Econometrics, and Time-series Library), C programlama dili ile geliştirilen kapsamlı bir ekonometri paketidir. Özgür ve açık kaynaklı yazılımdır. Özgür Yazılım Vakfı tarafından yayımlanan GPL3 lisans şartları altında serbestçe dağıtılabilir ve üzerinde değişiklik yapılabilir. Ücretsiz olması gretl'ı ders ortamı için ideal bir araç yaparken, açık kaynaklı olması ise programı bilimsel çalışmalarda şeffaf, güvenilir ve evrensel bir seçenek yapmaktadır.

2000 yılındaki ilk sürümünden bu yana gretl ciddi gelişme göstermiş ve bugün artık 700.000'in üstünde programlama satır sayısına ulaşmıştır. Yazılımın son sürümleri kolay ve sezgisel bir grafik arayüze ek olarak geniş bir sınama ve tahminci seçeneği, bütünleşik betik dili, yüksek kaliteli çizimler ve daha birçok ileri özellik sunmaktadır. Açık kaynaklı yazılımlara ilişkin istatistikler derleyen Open Hub sitesine göre şu an 24 aktif geliştiricisi bulunan gretl, içerdiği satır sayısına göre yaklaşık 180 insan yılı kadar çalışma içermektedir. Buna göre, programcı başına yıllık 60.000 dolar ücretle yazılımı baştan geliştirmenin maliyetinin yaklaşık 10 milyon dolar olacağı hesaplanmaktadır.

Gretl'a katkılarım

Gretl'ı ilk kez ABD'deki ekonomi doktora çalışmalarım sırasında kullanmaya başladım ve zaman içerisinde geliştiricilerinden biri oldum. Yüzlerce iyileştirme ve hata düzeltmesinin yanı sıra gretl'daki birçok hesaplamanın görgül (empirical) olarak sınanması ve belgelenmesinde rol oynadım. Buna ek olarak, uluslararası saygınlığı yüksek bilimsel dergi ve konferanslarda gretl'a ilişkin çeşitli makale ve incelemeler yayımladım.

2008 yılında, gretl'ın kullanıcı arayüzünü ve Internet sitesini büyük bir titizlikle Türkçe'ye çevirdim. Gretl böylece, Türk dilini destekleyen ilk ekonometri yazılımı oldu. Programın Türkçe çevirisini güncellemeyi ve iyileştirmeyi bugün de sürdürüyorum. Bu çalışmamın birçok Türk bilim insanına araştırmalarında yararlı olacağını ve Türkçe'nin bir bilim dili olarak gelişmesine de katkı sağlayacağını umuyorum.